Boekensteunen vanaf 2014

49 boeken gelezen in 2024

1. Melissa Da Costa: Al het blauw van de hemel

   2024 Jongen, 26 jaar oud, krijgt diagnose jong-Alzheimer en wil niet als labrat eindigen. Ouders en vrienden denken daar anders over, die weigeren de hoop op te geven. Dus besluit Emile op reis te gaan met een camper, en met Joanna, de reisgenote die reageert op zijn advertentie voor reisgezelschap. Wat volgt, is een les in goed gebruik van clichés. Zwaar op de emotionele toetsen, mooie Franse landschapsbeschrijvingen, fijne karakters - het leven waarin je wilt wegvluchten als de realiteit somber en lelijk is. Al gun je niemand jong-Alzheimer, daarvan maakt Da Costa gelukkig geen romantiek.

2. Hila Blum: Hoe je van je dochter moet houden

   2024 Hila Blum heeft lang gedaan om een vervolg te geven aan haar eerste boek, Het bezoek. Na de eerste 50 bladzijden was ik nog niet overtuigd of deze roman, Hoe je van je dochter moet houden, recht deed aan de sensitiviteit waarmee ze schitterde in Het bezoek. Uiteindelijk lukte het me, me over te geven aan het perspectief van Joëlla, moeder van Lea. Lea is haar alles, Joëlla is onvoorwaardelijk verliefd op haar dochter, en zo ontstaat een verstikkende liefde. De kracht is dat Blum consequent het perspectief van moeder volhoudt. Enkel door de daden van Lea kunnen we ons iets voorstellen van het effect van deze liefde. Maar dat is met name een kwestie van projectie. Wat we wel mee krijgen: een mooie, intieme beschrijving van een moeder-dochter-relatie, die helaas niet zo evenwichtig is als voor beiden gezond zou zijn.

3. Richard Stengel: Information Wars: How We Lost the Global Battle Against Disinformation

   2024 Drie jaar lang is Richard Stengel een under secretary bij Buitenlandse Zaken in de VS, van 2013 tot 2016. Hij is belast met de propaganda voor het Amerikaanse gedachtegoed. En meer specifiek met het bestrijden van met name de enorme hoeveelheid desinformatie die ISIS en Rusland de sociale media in slingeren. Een inkijk in de malloterie van de Amerikaanse overheid (poortjes die de helft van de tijd niet open gaan, opstarttijden van laptops van meer dan 8 minuten, de strijd tussen de afdelingen, de meetings die zelf het product zijn in plaats van een middel om iets te bereiken). Maar ook een inkijk in de wereld van halve waarheden om mensen te verwarren en om zodoende de geesten rijp te maken voor autocraten. Met natuurlijk de horreur van Trump die president werd. Waarna het boek stopt. En ik mij ernstig zorgen maak om een scenario dat nu wederom kans van slagen heeft.

4. Agustín Fernández Mallo: Nocilla trilogie 3: Lab

   2024 Aan een zin van meer dan 40 pagina's lang komt uiteindelijk een einde. En dan volgen er gelukkig een reeks korte hoofdstukken. Waarin de lijn steeds grilliger wordt. Het Grote Project, gevat in een gitaarkoffer, is dat de trilogie zelf? Is het gevangeniscomplex de gitaarkoffer in het groot? Agustín Fernández Mallo laat veel ruimte voor associaties. Al vraag ik me in dit derde en laatste deel van de Nocilla-trilogie af of de Spaanse auteur zich uiteindelijk niet vertild heeft. Door in het hoofd te gaan zitten van de protagonist, is er minder ruimte voor de lezer.

5. Natalia Ginzburg: Familielexicon

   2024 WOII en het tijdperk daarvoor en daarna, maar nu vanuit Italiaans perspectief. Bijna het tegenovergestelde van de ervaring van Simone de Beauvoir - misschien dat het door de leeftijd komt, misschien door het land, maar Natalia Ginzburg beleeft de oorlog beduidend minder 'existentialistisch'. Ze vertelt opgeruimd en met een sardonisch plezier over de onhebbelijkheden van haar ouders, over de trots als vrienden of familieleden in het verzet blijken te zitten. Tegelijkertijd kom je heel weinig te weten over het hoe of waarom. Er wordt gekeken, geluisterd, maar niet gepsychologiseerd. En wie Natalia Ginzburg zelf in al dit familiegeweld is - daar kom je helemaal weinig over te weten.

6. Laura Mersini-Houghton: Before the Big Bang

   2024 Ons universum lijkt volgens veel gangbare theorieën eigenlijk niet te kunnen bestaan, zo minuscuul klein is de kans op precies de juiste omstandigheden voor een uitdijend heelal van de juiste temperatuur etcetera. Dat was voor de van oorsprong Albanese Laura Mersini-Houghton een aanleiding om op zoek te gaan naar een theorie waarin ons universum eigenlijk wel moest bestaan. Hoe die theorie er dan uit ziet, beschrijft ze in Before the Big Bang. Ze neemt de lezer mee op een reis door kwantumfysica, kosmologie en van communistisch en post-communistisch Albanië naar Amerika. Voor haar verklaring voor het bestaan van het universum, gaat ze uit van kwantummechanica en snarentheorie. Op deze wijze kun je, zo betoogt ze, niet anders concluderen dan dat er niet 1 univesum is, maar een multiversum, en dat wij slechts een van de vele werelden zijn. Interessant is dat de voorspellingen die uit het model volgen, ook empirisch aangetoond zijn. We weten hiermee dus misschien wel wat er voor de big bang was. Fascinerend. En pittig.

7. Olga Tokarczuk: Oer en andere tijden

   2024 Vertellersplezier. Een fascinatie voor heel het leven. Magisch, aards op het boerse af. Met veel stemmen die de 20ste eeuw beschrijven vanuit het dorp Oer in Polen, waar voor sommigen een muur omheen staat waar je niet door heen kan. We lezen over de tijd van Aartje, van Izydor, van Ruta, Misia en nog vele anderen. Een absolute aanrader.

8. David Foenkinos: Het geheime leven van Henri Pick

   2024 Is het een persiflage van het literaire wereldje? Een whodunit? Een romantisch verhaal over liefde? Wanneer een redacteur van een Parijse uitgever stuit op een afgewezen manuscript in de sectie van 'afgewezen en nimmer gepubliceerde boeken' in een bibliotheek in Courzon, Bretagne, dat volgens het titelblad geschreven is door de overleden pizzabakker Henri Pick, gaat het verhaal alle kanten op. Ik had er meer van verwacht.

9. Ryszard Kapuscinski: De draagbare Kapuscinski

   2024 Je moet het meegemaakt hebben, om erover te kunnen schrijven. Dat is zo ongeveer het motto van Kapuscinksi, de Poolse journalist die in de jaren 1960 - 1980 voor het Poolse Agentschap verslag deed van de wereld. Een niet-westers perspectief krijgen we op grote gebeurtenissen in Afrika, Zuid-Amerika en het Midden-Oosten. Over Haile Selassie, een voetbaloorlog, de opbouw van landen die zich zojuist vrij hebben gemaakt van de kolonisten en over de sjah van Perzië. Briljant hoe hij na de val van de sjah het personeel opzoekt en de verhalen opschrijft. Het geeft een nieuw inzicht in de Iraanse geschiedenis. Heel actueel, denk ik.

10. Simone de Beauvoir: Druk der omstandigheden

    2024 "Vijandig gestemd jegens deze samenleving waartoe ik behoorde, uitgebannen - door mijn leeftijd - van de toekomst, stukje bij beetje beroofd van mijn verleden, viel ik terug op mijn naakte aanwezigheid. Hoe ijskoud was alles..."
    De memoires starten na de bevrijding van Frankrijk en even is er de hoop dat het fascistisch kapitalisme zich niet zal herhalen. Wat een teleurstelling is het dan om uiteindelijk als Française deel uit te maken van het land dat Algerije tot een puinhoop maakt.

11. Frank Westerman: Dier, bovendier

    2024 Literaire non-fictie over de Lippizaner paarden, de geschiedenis van Europa van de Habsburgers tot na de val van de muur en de Balkanoorlog, een verhandeling over erfelijkheid - veel komt aan bod. Ik was bereid mee te gaan in Westermans enthousiasme voor het paardenras, met zijn fascinatie voor het lot van deze paarden waarmee gesold wordt, maar uiteindelijk bleef het mij te klinisch. Teveel geschiedenis, te weinig inleving.

12. Y.S. Brenner: Het verboden land

    2024 Het was lang geleden dat ik dit verhaal voor het eerst las, maar in deze tijd van de Gaza-oorlog het herlezen waard: een roman vermengd met historische feiten (steeds cursief gedrukt), over de aanloop naar de zelfstandige staat Israël, beschreven vanuit de joden die in Palestina woonden. Men voert vooral een strijd tegen de Britten, die harteloos hun koloniale belangen verdedigen, ongeacht de misdaden van de Duitsers. Brenner, uiteindelijk hoogleraar economie in Utrecht geworden, woonde zelf in die tijd in Palestina, en veel is op zijn eigen ervaringen en emoties gebaseerd. Je proeft de haast van de joden om een eigen staat te krijgen, waar ze tenminste zelf de baas kunnen zijn. Je voelt de tweestrijd van Brenner, die tegen beter weten in, hoopt op een oplossing die zowel de joden als de arabieren tevreden kan stellen. Je weet dat de kiem van de huidige ellende toen gelegd is en je zou terug willen kunnen in de tijd om een betere oplossing te realiseren. Tegelijkertijd heb ik ook het idee dat, zelfs met de kennis van nu, het onmogelijk was geweest tot een compromis te komen.

13. Gilles van der Loo: Café Dorian

    2024 Waarom ik schrijver wilde worden, heel lang geleden. Om een boek als dit te kunnen schrijven. Wat een ingenieus verhaal waarin de fantasie over een eigen café met de leukste mensen van de hele stad, het lekkerste eten, het meest Europese tafereel - gewoon het paradijs, alle ruimte krijgt, terwijl je een verhaal van de grootste melancholie en verloren kansen bij elkaar fabuleert. Wat een genot als dit je werk is. Doe mij dat café, deze schrijverscarrière, dit vertellerstalent. Mooi!

14. Fredrik Backman: Bjornstad 2: Wij tegen jullie

    2024 Het tweede deel van Björnstad. Zowel in thematiek als in dramatiek een waardige opvolger zonder veel vernieuwing. Of het moet de opkomst van het populisme zijn en de wijze waarop de populist door achterbakse een-tweetjes, inspelend op de angst van de ander, ieder naar zijn hand zet. Dat zou een taktiek kunnen zijn tegen het poplisme: Wees transparant en niet bang. Verder zien we met name de algemeen manager, Peter, langzamerhand zijn eigen waan opgeven. Hetgeen een goed ding is.

15. Donna Leon: Brunetti dl 3: De dood draagt rode schoenen

    2024 Het is een recept dat in Italië net zo heerlijk smaakt als in Frankrijk (inspecteur Bruno van Martin Walker). En ook hier is het iemand van buiten die een heerlijke mix weet te bieden van het Italiaanse eten, de onmogelijkheden van de bureaucratie en de politieman met geweten en compassie die strijdt voor het goede leven. Zou deze mix ook werken in bijvoorbeeld Aziatische landen? De keuken hebben ze, de bureaucratie ook, maar bestaat er ook een Koreaanse, Chinese of Japanse cultuur waarin een compassievolle inspecteur kan gedijen?

16. Nicolien Mizee: Voor God en de Sociale Dienst

    2024 Nadat ik het vijfde deel van haar faxen had neergelegd, waarin de totstandkoming van haar eerste roman, Voor God en de Sociale Dienst, deel van het verhaal is, wilde ik die nu eindelijk ook wel eens gelezen hebben. Heerlijk. Gefingeerde namen, maar wederom verteld in de fax-vorm. Kijken zonder oordelen, luisteren naar de ander en vooral niet gaan invullen voor de ander. Dat je daarvoor afgekeurd moet worden, zegt wel iets over onze competitieve wereld.

17. Nicolien Mizee: Licht bewoond eiland (dl 5 Faxen aan Ger)

    2024 In dit vijfde deel van de faxen aan Ger zie je een steeds beter functionerende Nicolien: de ergste angsten zijn inmiddels beschrijfbaar; er is een strategie om de paniek te bedwingen. Gelukkig doet dit allemaal niets af aan het heerlijke leesplezier, en de originele kijk van de auteur op het leven en soms zelfs de politiek - de Kosovaren zielig vinden, dat kan ze niet. In eigen land zijn het ook hyena's. Maar met name de relatie met haar moeder begint langzamerhand ook voor buitenstaanders hervertelbaar te worden. Munchhausen by proxy, maar dan geestelijk.

18. Minke Douwesz: Het laatste voorjaar

    2024 De inspiratie lijkt zoek - wat een interessante mix had kunnen zijn van reisverhaal, rouwverwerking en terreinroman, mist voor mij de schoonheid van stijl en de magie van literatuur. Er staat veel in waar ik het mee eens kan zijn, maar dat is niet waarom ik literatuur lees. De trieste werkelijkheid van het lerarenbestaan en de staat van het onderwijs, de absurditeit van het excellente onderwijs en de bijlesklassen, het zou prima passen in een artikel in de Groene, maar het wordt bij Minke Douwesz niet opgetild naar het niveau van literatuur. Misschien omdat een tweede stem mist, die juist haar eerdere boeken Strikt en Weg tot zulke parels maakten. Misschien omdat de inspiratie ontbrak. Zoals ze heeft aangegeven, twijfelt ze of ze blijft schrijven of het bij deze drie werken houdt. Als ik af moet op gaan op deze wat fletse roman, die wat mij betreft schril afsteekt tegen haar prachtige eerste twee boeken, snap ik de twijfel.

19. Dan Evans: A Nation of Shopkeepers

    2024 Klassenbewustzijn uit Engeland, waarbij de kleine middenstand een moderne mix blijkt te zijn van de traditionele winkeliers en de hoogopgeleide zzp-er: een verhoogd individualisme en het gevoel dat men het zelf allemaal moet regelen, en dat dit goed is. Terwijl men enkel de klasse van professionals/managers en de traditionele kapitalisten daarmee een dienst bewijst. Hoe kan links weer een verhaal vertellen dat deze grote groep mensen verbindt?

20. Martin Walker: 7: The Children Return

    2024 Wat valt er weer te melden over het vertrouwde recept, dit keer een variatie met de ingrediënten van een teruggekeerde Pakistan-ganger (en dorpsgenoot van Bruno, en autist), eerder opgejaagd door fanatieke terroristen die hem de mond willen snoeren, dan de Franse (en Amerikaanse) diensten. Veel compassie, lekker eten, mooie natuur, de liefde in romantische tinten. En een subplot in de vorm van een mogelijke erfenis voor het dorp dat een joodse vluchtelinge in de Tweede Wereldoorlog heeft helpen overleven. Mits met mate genuttigd altijd een feest om te lezen.

21. Michio Kaku: Quantum Supremacy

    2024 Het boek start interessant, met een geloofwaardig pleidooi voor het quantum-tijdperk. Daarna blijkt de quantum-computer een soort haarlemmer olie: welk probleem je ook oppakt, de huidige digitale computer is beperkt. Maar de quantum computer niet. De genezing van de meeste soorten van kanker? De vroegsignalering van ziektes? De impact van de broeikaseffecten? De komst van kernfusie? Ja, zelfs de betekenis van het leven... de quantum computer brengt het allemaal binnen handbereik. Wie Michio Kaku niet kent (zoals ik voor dit boek), hij is een Amerikaanse futuroloog en theoretisch natuurkundige, die zich presenteert als een soort mix van Hans Klok en een tv-dominee. Fascinerend.

22. Anthony Doerr: Bevroren dromen

    2024 David Wrinkler is een contactarme man, als meteoroloog werkzaam. Slecht in communicatie, een sterke band met zijn moeder, maar die is al lang geleden overleden. Weinig bijzonders te melden over David. Behalve dat hij sporadisch last heeft van nare, voorspellende dromen. Om te voorkomen dat zijn droom waarin zijn dochter, een baby nog, sterft, ontvlucht hij de overstroming in Alaska en verdwijnt hij uit het leven van zijn gezin. Daarmee verliest het leven kleur en zin. Maar de roman gelukkig niet. Wat het is om gepijnigd te worden door iets wat anderen als een waanidee zouden zien, wat het is om eenzaam te worstelen, ondanks de contacten met een ballingengezin op een tropisch eiland - Doerr beschrijft het met verve. Een traag maar mooi boek.

23. W.G. Sebald: Austerlitz

    2024 Zinnen die meanderen, zintuiglijke waarnemingen als ware Nabokov gereïncarneerd. In een extreem indirecte stijl, waarbij continu verteld wordt dat Austerlitz iets zegt, krijg je mee hoe een intens verdrietig stemmend verhaal uit de Tweede Wereldoorlog zijn sporen heeft nagelaten door juist het grootste deel van zijn leven door Austerlitz verdrongen te zijn.

24. Julio Cortázar: Rayuela, een hinkelspel

    2024 Fascinerende roman die ik eens in de tien jaar herlees. Met vaak de intentie om dit keer het hele hinkelspel uit te spelen. En dan, vroeg of laat, me verslagen weet en de resterende hoofdstukken in lineaire volgorde lees. De lethargische sfeer in zowel Parijs als in Buenos Aires waar Horacio als voornaamste handeling steeds opnieuw rookt, maar ook de fascinerende la Maga in Parijs, en Traveler en Talita in Argentinië - het roept beelden op van avonden zinloos geouwehoer over alles wat belangrijk zou kunnen zijn, maar het maar niet wil worden. Het is prachtig ondoorgrondelijk en in hoge mate nihilistisch. In 2034 maar weer eens lezen.

25. Fredrik Backman: Bjornstad 1 (Beartown)

    2024 Al eerder in het Nederlands gelezen (Bjornstad), maar dat was ik dus even vergeten en het begon me pas te dagen na een pagina of 50, en toen ben ik maar verder gegaan, ook omdat ik de volgende twee delen van deze cyclus van Fredrik Backman over Bjornstad inmiddels klaar heb liggen om te lezen. Een lekker lange zin, ter compensatie van de stijl van Backman, die uitblinkt in korte zinnen die meestal een zekere luchtigheid moeten oproepen, ook als het onderwerp van Beartown nogal zwaar is, namelijk het leven in een dorp in het noorden van Zweden, waar de toekomst de meesten niet veel te bieden heeft: "You can’t live in this town, you can only survive it." De passie voor ijshockey omvat in zo'n dorp dan ook veel meer dan de sport - en dat weet Backman scherp neer te zetten. Wie af en toe voetbalsupporters hoort over hun club, heeft een idee na het lezen van Beartown waar de emoties, de dramatiek vandaan komt. Een knappe prestatie.

26. Wilfried de Jong: Solo

    2024 Verzameling korte columns van Wilfried de Jong over wielrennen. Een mix van odes aan (vergeten) wielrenners en zijn eigen ervaringen op de fiets.

27. Sylvain Tesson: De sneeuwpanter

    2024 Op de desolate en ijskoude hoogten van Tibet leeft de sneeuwpanter. Als je die wilt zien, moet je heel veel geduld hebben en een geoefend oog. In het gezelschap van een fotograaf en twee anderen trekt Sylvain Tesson erop uit, op zoek naar een unieke ontmoeting. Met het besef dat de mens alles dreigt te verliezen door zijn eigen gedrag.

28. Agustín Fernández Mallo: Nocilla trilogie 2: Experience

    2024 Je kunt de trilogie van Augustín Fernández Mallo als 1 boek recenseren, maar dat zou suggereren dat je ze ook als 1 boek achter elkaar kunt lezen. En dat zou ik niet aanraden. De collagestijl van steeds andere karakters in typische mallotiger situaties vraagt om langzaam lezen. Als tegenwicht voor de onrust die de schrijver zelf volgens mij ervaart tijdens het schrijven. Als de ideeën over elkaar heen buitelen, wacht je dan als schrijver om ze allemaal te ordenen (met het risico dat het boek nooit afkomt, zoals vele grote schrijvers ervaren hebben), of gun je de lezer het plezier van de ideeën en hoop je maar dat die er een geheel van kan maken? Mallo kiest voor die laatste strategie. En ik vind het prima. Schrijf snel, lees langzaam. Op naar deel 3.

29. Roel Willems: Limburgers voor beginners

    2024 Nu we in Limburg wonen, en ik zo enorm kan genieten van a) ons huis met heerlijke tuin, b) van het Limburgse (en Belgische) landschap, onder andere tijdens het vele hardlopen c) de kwaliteit van de vlaaien (nu pas kan ik echt genieten van een vlaai) en d) de sfeer van de provincie, wil ik natuurlijk niet 'die Hollander' zijn. En dan helpt een boekje waarin de cultuur van de Limburger uitvergroot en geduid wordt door een psycholoog en onderzoeker bij het Sociaal en Cultureel Planbureau. Het is een lesje in 'Geniet van de gedachte dat het anders kan'. Schoon!

    Op zoek naar de Mestreechter Geis (Ewout van den Engel)

    Inmiddels aangevuld met het lezen van Op zoek naar de Mestreechter Geis van Ewout van den Engel, een wat schools boek over de eigenaardigheden van Maastricht en haar bewoners, waar het veel gaat over de culturele verschillen zoals verwoord door Geert Hofman: de egalitaire stijl van het noorden van Europa versus de autoritaire stijl van het Zuiden van Europa. Drie keer raden hoe men de Maastrichtse stijl moet lezen.

30. Cilla & Rolf Börjlind: Olivia Rönning dl 6: Bevroren Goud

    2024 Op een goed recept mag eindeloos gevarieerd worden. De karakters zijn als de kruiden, met een paar nieuwe erbij veranderen de accenten. De maatschappelijke thema's zijn de bijgerechten, dit keer de kans op een milieuramp. En het plot is het hoofdbestanddeel en telkens van vergelijkbare kwaliteit, en vrijwel altijd een succes. Zo ook in dit zesde deel.

31. Robert Menasse: De hoofdstad

    2024 Een roman over de Europese Unie. Een pijnlijk inkijkje in de (over)ambitieuze arena waarin ambtenaren carrières najagen en de ministeries in een duidelijke pikorde staan. Ook een pleidooi echter voor een daadwerkelijke Unie, om de belofte van Nie Wieder nieuw leven in te blazen. Met het wat mij betreft briljante idee om een nieuwe hoofdstad voor Europa te bouwen. Of dat dan Auschwitz moet zijn... Menasse hervertelt op geheel eigen wijze het symbolische jubileum van Musil's Man zonder eigenschappen. Waarschijnlijk om te voorkomen dat het boek nooit afkwam, hecht Menasse niet alle verhaallijnen af. De politiek gaat door, het geweld, en voor sommigen het leven ook.

32. Atul Gawande: The Checklist Manifesto

    2024 Het belang van een goede checklist kan niet onderschat worden. Arts en auteur Gawande, van wie ik eerder Being Mortal heb gelezen, verwondert zich ook zelf over de impact die een goede checklist in de juiste situatie kan hebben. Niet alleen in een cockpit, maar ook in de operatiekamer. Hoe makkelijk is het om, juist als je denkt het onder de knie te hebben, iets cruciaals te vergeten. En hoe moeilijk is het om een checklist te maken die mensen ook echt gebruiken. Zelfs als het levens scheelt, willen velen er niet aan.

33. Bonnie Garmus: Lessen in chemie

    2024 Vrouw in de jaren 50 wordt aan alle kanten in het gareel van de huisvrouw geduwd. Gelukkig is ze te eigenzinnig, onorthodox en (onbedoeld) grappig om dat te laten gebeuren. Of het daarmee ook een goed boek is? De recensies waren lovend, ik zag het niet zo. Een beetje als Netflix - de voorspelbaarheid druipt ervan af.

34. Robert Cedric Sherriff: Een tweede leven

    2024 Een Britse roman uit 1936 waarin Tom Baldwin, een hoofdkassier in de Londense City, met pensioen gaat. Het gat waarin hij dreigt te vallen probeert hij eerst nog op te vullen met dromen, zijn vrouw ziet haar dagelijks leven in duigen vallen en de huishoudster voelt zich eveneens bedreigd nu Tom de routine verstoord. We schrijven de jaren 30, maar het is nog steeds actueel. Dan besluiten ze dat ze opnieuw kunnen beginnen. Ze betrekken de Groene Hekjes, een nieuw huis in een nieuwe buitenwijk. En verdomd als het niet waar is, het lukt deze twee mensen om gelukkig te worden, en te bereiken waar het eigenlijk gedurende Tom's werkende leven maar niet van kwam. Zonder ironie, zonder sarcasme, met een goed oog voor details (wat doe je normaal met je armen in je slaap is een logische vraag als je de slaap echt niet kan vatten), maar ook altijd op een zekere afstand van de hoofdpersonen. Brits tot op het stijve af.

35. Ali Smith: Summer

    2024 Het laatste deel van de seizoenencyclus van Ali Smith, waarin ze, dicht op de huid van de tijd, tijdloze verhalen over de tijd van de mensen die nu leven, vertelt. Er is corona en de hoofdpersonen van de eerdere delen komen voorbij. Het zijn er voor mij net iets te veel, met daarbij nog nieuwe figuranten, om het allemaal in een keer te kunnen volgen. Dus nog zeker een keer herlezen.

36. Hiroko Oyamada: De fabriek

    2024 Drie Japanners komen te werken in de Fabriek, een conglomeraat zo groot, dat het een eigen stad vormt. De drie hebben niets met elkaar van doen, maar op het metaniveau van Hiroko Oyamada worden ze verenigd in de volstrekte zinloosheid van hun werk. Een zinloosheid die zich, helaas, doorzet in de taal en de opzet van deze novelle.

37. Christian Cooper: Better Living Through Birding

    2024 Notes From a Black Man in the Natural World is de subtitel van deze autobiografie. En niet alleen black, maar ook nog gay. En een schrijver van comics in het superheldengenre. Opgegroeid in een (gebroken) gezin uit de middenklasse, in de jaren 60/70 in New York. En dus een fervent en hartstochtelijk vogelaar. Kortom, een fascinerende mix voor een autobiografie, ook al had ik nog nooit van Christian Cooper gehoord. Wat het betekent om zwart te zijn in Amerika, in Zuid-Amerika, in Afrika, in Australië, in Europa, in Azië - het is steeds een net wat ander perspectief op zijn huidskleur, en in mindere mate op zijn seksualiteit, waardoor hij, eigenlijk gewoon een typische hoogopgeleide middenklasser in de culturele sector, zich toch steeds net wat anders moet verhouden tot de macht als een generatiegenoot met een witte huidskleur. Zonder de nuance uit het oog te verliezen, vertelt hij zijn levensverhaal met steeds weer al die bijzondere vogels die gespot moet worden. Elk seizoen opnieuw.

38. Esther Kinsky: Verder kijken

    2024 Een persoonlijke zoektocht naar een verleden dat niet tot herleven te dwingen is. Het genot van samen kijken en zijn in een bioscoop blijft zoveel jaren later, buiten bereik. Ook als je er alles aan doet om in een Hongaars provinciestadje de oude bioscoop op te poetsen en te heropenen. Dit keer geen terreinroman, maar Esther Kinsky blijft ook hier weer ver weg van psychologie en emotie.

39. Amal El-Mohtar, Max Gladstone: This Is How You Lose the Time War

    2024 Science fiction in poëtische, sprankelende zinnen; romantiek tussen de twee helden van de strijdende partijen, met daarbovenop een geniaal spel met het multiversum, waarbij de twee helden niet enkel door de tijd springen als ware tijd net zo 'bereisbaar' als de ruimte, maar ook nog eens door alle mogelijke werelden, waarin het bijvoorbeeld altijd weer afwachten is of men Romeo & Julia als een komedie of als een drama opvoert. Een verhaal rijk aan details, waarbij het grotere plaatje slechts vaag zichtbaar wordt in de brieven die Blue en Red elkaar schrijven. De twee schrijvers, Amal El-Mohtar en Max Gladstone, hebben zich uitgeleefd - alsof Anne Carson zich in tweeën heeft gesplitst.

40. Dorthe Nors: Spiegel spiegel schouder

    2024 Vrouw van in de veertig met laag zelfbeeld probeert zich staande te houden in Kopenhagen, en bij de autolessen in het bijzonder. Veel meer is er niet over te melden.

41. George Perec: Ruimten rondom

    2024 Wat een briljant boek weer van Georges Perec - speels, erudiet en observerend struint hij door de ruimte van een pagina, van een kamer, van Parijs en de wereld. Neem dit hoofdstukje over trappen:
    We denken niet genoeg aan trappen.
    Niets was mooier dan het trappenhuis in de huizen van weleer. Niets is lelijker, kouder, vijandiger, benepener in de flatgebouwen van tegenwoordig.
    
    We zouden moeten leren meer in het trappenhuis te leven. Maar hoe?

42. Arjen van Veelen: Rotterdam; een ode aan inefficiëntie

    2024 Politiek, de haven, herinneringen, stakers, het toeslagenschandaal - Arjen van Veelen biedt een (somber) rijkdom aan zowel journalistieke als persoonlijke verhalen in korte hoofdstukken. Met als hoofdpersoon, naast de auteur zelf, de container. Deze logistieke vondst heeft onder het mom van efficiëntie de wereld tot een groot handels- en consumentenplatform gevormd, waarbij uiteindelijk de mens versuft en verdoofd het onderspit delft. Toch blijft er ook altijd de mogelijkheid om zelf actie te ondernemen en jezelf nog enigszins meester van je eigen wereld te voelen.

43. Fernando Aramburu: Het tellen van de dagen

    2024 Toni, 55 jaar oud, heeft wel zo'n beetje genoeg van zijn leven. Dus besluit hij over een jaar zelfmoord te plegen. Dat geeft hem de gelegenheid om een jaar lang zijn zelfhaat, zijn cynisme, zijn armoedige pogingen om van zijn zoon te houden, zijn moordende haat tegen zijn ex, te noteren. Wij genieten om weergaloze wijze mee. Want onder al die zelfhaat zit, zo krijg je ondanks alles mee, wel degelijk een normaal, misschien zelfs wel sympathieke man. Terwijl de zinnen druipen van niets-ontziende eerlijkheid, over een mislukte beer van een zoon zonder al te veel intelligentie, over zijn vrouw de radio-presentatrice die erg hard haar best doet geen taalfouten te maken, over zijn eerste liefde die nooit over hem is heen gekomen en nu plots weer opduikt in zijn leven, over zijn beste vriend Kunstpoot, met wie het heerlijk is om cynisch de wereld te bespreken, ontstaat er een portret van een man die in de rouw is en moeite heeft zijn leven weer op te pakken. En waarom zou hij ook? Een absolute aanrader.

44. Ewoud Kieft: Concerto

    2024 Concerto gaat over DE (tweedehands) platenzaak van Nederland. Als tiener struinde ik er samen met een vriend de bakken door, nadat we door mijn vader vanuit Apeldoorn in alle vroegte op metrolijn Gein afgezet waren - mijn vader door naar zijn werk, en wij al voor negenen in het centrum. Als we dan 's avonds weer thuis waren, dan begon het werkelijke ontdekken van het vinyl dat we aangeschaft hadden. Hoe goed was muziek, ontdaan van de charme van Concerto zelf? Bleef de naald ergens haperen, zodat de muziek voor eeuwig in de herinnering een tik had, een signaal dat je moest opstaan om de naald enkele groeven verder te zetten? Deep Purple met Made in Japan, Ian Gillan met Glory Road - voor altijd verbonden met deze iconische platenzaak. Het zijn herinneringen die boven kwamen bij het lezen van deze biografie van de platenzaak. Die uiteindelijk in handen kwam van de eigenaar van ons eigen Apeldoornse Plato. Om de cirkel mooi af te ronden.

45. Dirk de Wachter: De kunst van het ongelukkig zijn

    2024 Dirk de Wachter weet het zelf ook donders goed. Hij is, in ieder geval in dit werk, een pastoor die zijn geloof verkondigt. Een mens is niet op aarde om het geluk na te streven, maar om zin te geven. Een zinvol bestaan betekent dat je, als je gelukkig bent en overvloed kent, er bent voor anderen. Een oprechte overtuiging van een bevlogen psychiater. Die ons ook de les meegeeft dat we zullen moeten praten en praten, opdat verdriet niet verhardt en tot verbittering leidt.

46. Annie Ernaux: De schaamte & De jongeman

    2024 Twee sterk autobiografisch getinte novellen - ooit zullen we hopelijk al het werk van Annie Ernaux in een bundel bij elkaar hebben. Juist in de samenhang van deze novelles (en ook in De jaren), zie je de hoe de schrijfster zich ontworstelt aan de beperkte, maar liefdevolle, leefwereld van haar jeugd. Waar De schaamte gaat over een ruw ontwaken, wanneer ze op 12-jarige leeftijd plots ervaart dat haar wereld minderwaardig is. De jongeman gaat bijna over het tegenovergestelde, een dikke middelvinger naar wat de wereld van haar denkt. Er zitten, hoe dun de boekjes ook zijn, veel leven, geschiedenis en observaties in. Ze blijft dicht op feiten en objecten, verwacht bij haar dan ook geen uitgebreide bespiegelingen over haar rooms-katholieke opvoeding, eerder korte knikjes met het hoofd naar hoe het was. En dat dit blijkbaar goed was.

47. Johan Harstad: Max, Mischa en het Tet-offensief

    2024 Schitterend epos, alle ruim 1200 pagina's de moeite waard. Wat een oog voor detail. Wat een vertellersplezier. Wat een melancholie. Herlezen in 2024 (5 jaar later). Wat me was bijgebleven bleek slechts een deel van het verhaal. De liefde tussen Max en Mischa was nog net zo mooi als ik me herinnerde; de taal bijna nog muzikaler, met al die zinnen die ritmisch kloppen (wat een prestatie ook van de vertalers, Edith Koenders en Paula Stevens) en hameren op het aambeeld van een bevoorrecht leven aan het einde van de 20ste en het begin van de 21ste eeuw. De verhalen van Owen echter was ik grotendeels vergeten, terwijl ze toch een belangrijk deel van het boek vormen. Het geheugen is een raar ding, dat bleek maar weer eens. Goed dus om het te herlezen. Is het nog steeds het mooiste boek dat ik ooit gelezen heb? Tja, dat is dan de enige kleine teleurstelling - het is nog steeds prachtig en subliem, maar het mooiste? Daarvoor is het misschien (voor mij) te verhalend. Wat helemaal niets afdoet aan de kwaliteit van Max, Mischa en het Tet-offensief!

48. Haruki Murakami: De Moord op Commendatore Deel 2: Metaforen verschuiven

    2024 Voor de eerste keer gelezen in 2018, en dit keer vrijwel direct na deel 1. Het is eigenlijk ook 1 geheel, de twee delen. In deel 2 wordt eigenlijk weinig verklaard of opgehelderd, het mysterie mag bestaan en het leest makkelijk.

49. Haruki Murakami: De Moord op Commendatore - Deel 1: Een Idea Verschijnt

    2024 In 2018 voor het eerst gelezen. Toen kwam ik niet verder dan 'Een van zijn beste. Blij dat deel 2 bijna verschijnt'. Met de griep nu in 2024 herlezen. Misschien omdat ik zojuist Mizee heb gelezen valt het nog meer op, maar wat Murakami in zijn beste werken zo fijn maakt, is dat het oordeelloos is. Niet gedachteloos, dat zeker niet, maar er wordt niet krampachtig gestreefd naar het plakken van normen en waarden. Noch op het eigen gedrag, noch op dat van anderen. Er is soms sprake van verwondering, soms van onmacht of angst, maar het is de ruimte zonder schaamte die zijn hoofdpersonen aantrekkelijk maakt. En dat komt het beste tot zijn recht in boeken waarin anderen wel degelijk reden zouden zien om een oordeel te vellen.