Gerda Dendooven

Illustratrice van Wally de Donckers Wolken in het zand en Ahum, van de gedichtenbundel 'Een stinkdier is een prachtig beest' van Daniil Charms en van Dom Konijn, van Edward van de Vendel. Met haar illustraties bij boek 'De verliefde prins' van Ron Langenus heeft ze de Zilveren Penseel gewonnen. Een citaat uit het juryrapport: "Van deze vreemde liefdesgeschiedenis heeft Gerda Dendooven een heel gek verhaal weten te maken. Dat komt door haar contrastrijke en stoere illustraties die geraffineerd en uiterst doordacht in de tekst zijn geplaatst. Ze nemen je als lezer bij de hand en leiden je zo die wereld in. Zij beschikt over een vrije - en soms wat brutale - hand wat betreft het combineren van technieken in een tekening. Houdt van knippen en plakken, stempelen en werken met krijt en heeft een lekker bestorven kleurpalet. Daarbij weet ze het absurdistische element van de tekst op een zachtaardige manier naar zich toe te trekken en met lef weer te geven in haar beelden van de prins, de kastanjeblonde heks Anne en de kristallen boom Rimpelbast in het Boze Bomen Bos."

1. Hier en daar en voorbij de zee (Antwerpen, Standaard: 1997)

   

   Zeehond en zijn bazinnetje Lelie werkten vroeger samen in een circus maar op een dag verlieten ze circus Ster en gingen wonen in een huis bij de zee. Lelie blijft echter dromen en op een dag vertrekt ze om haar wens werkelijkheid te maken. Zeehond denkt terug aan zijn leven met Lelie en wacht nog steeds op haar terugkomst. Een boekje met harde kaft in een vrij klein vierkant formaat. De cover is vrolijk: optreden van Zeehond en Lelie tussen de circusgordijnen. De illustraties binnenin het boek zijn in dezelfde surrealistische/naïeve stijl geschilderd, aangevuld met (kleur)potlood en krijt. Het verhaal is zeer fantasierijk en is geschreven in begrijpelijke taal. De sfeer is melancholiek en het einde is niet echt vrolijk want zeehond blijft waarschijnlijk alleen. De illustraties vullen het verhaal aan maar het boek is geen prentenboek. Per blz. ongeveer 16 regels tekst in korte zinnen. Als voorleesboekje geschikt. Om zelf te lezen is het verhaal te fantasierijk: kinderen zijn dan al in andere fase.

2. Met Wally de Doncker

3. Wolken in het zand - Ill: Gerda Dendooven (Leuven: Davidsfonds/Infodok:1998)

   

   Prachtige eigenzinnige illustraties van Gerda Dendooven bij een verhaal dat een filosofische diepgang heeft, die voor kinderen wellicht iets te subtiel is. Het boek draait om de vraag van een vogel waarom hij bestaat. Het antwoord vindt hij wanneer over geheel Dasland de bloemen bloeien. Dankzij zijn uitwerpselen, al wordt dit laatste niet expliciet vermeld. Voor kinderen die houden van poep-grapjes heeft het boek een zeer humoristische kant. Aangezien Douwe daar minder van houdt, is deze aan ons voorbij gegaan. Het knappe van dit boek is dat na enkele keren lezen het korte verhaal steeds ingenieuzer blijkt te zijn.

4. Ahum Ill: Gerda Dendooven (Leuven: Davidsfonds/Infodok:2000)

   
   

   Schitterende illustraties in knip-techniek begeleiden een fascinerend kritisch verhaal over het zwevende land Toesjepa, waar iedereen alleen woont en auto's maar een stoel hebben. "De Toesjepanen hebben alles, maar vaak hebben ze hoofdpijn." Alleen een stel van beneden is echt gelukkig: "'s Avonds gaan ze liggen in een breed bed. Dan raken ze elkaar aan en ze kussen. Ahum. Ze zijn zo vreselijk Ahum, fluisteren de Toesjepanen."
   Meer over Wally de Doncker?

Jaak Dreesen

1. Marieke, Marieke - Ill: Annemie Heymans (Averbode:1997)

   
   

   Een schitterend poëtisch boekje. Een jongen zoekt en wacht hartstochtelijk op zijn geliefde Marieke. Eigenlijk is het boek één lang gedicht (of lied) in twintig strofen. Bij elke strofe hoort een krachtige tekening van Annemie Heymans. "Zevenmaal rond de tafel./ zevenmaal rond het bed./ `Ik heb alles klaargezet:/ appelmoes en pindakaas,/ honing zoet en speculaas./ Nu kan Marieke komen/ onder de appelbomen./ Onder de groene linde/ zal ze me vinden." Maar Marieke is verdwenen. Zij is gestorven. En dat is moeilijk te verwerken.

2. Fietsen op de wolken - Ill: Rita van Bilsen (Tielt: Lannoo: 1993)

   
   

   Willem beleeft in zijn slaap de meest fantastische avonturen. Maar wat een teleurstelling als hij wakker wordt: "Ik heb gedroomd!" schreeuwt Willem boos." Maar zijn vader vertelt hem het geheim van de fantasie: "Met een blinddoek om zie je de zee!, zegt pappa. Hoe kan dat dan? 'Denk aan de zee,' zegt pappa. 'En blijf kijken. Blijf kijken!'. Het is echter zeker niet de bedoeling dat je bij dit boek je ogen dicht doet: iedere illustratie is een gedetailleerd schilderijtje in heldere kleuren.

Imme Dros

Imme Dros is een van de belangrijkste kinderboekenschrijfsters van deze tijd. Toch heeft ze deze status niet zonder slag of stoot verkregen. Zeker in het begin was er kritiek op de woordgrappen en verwijzingen die niet altijd aansloten op de belevingswereld van de kinderen. Maar juist door een kind met taal op te voeden, taal in de zin van associatie en humor, niet enkel als pragmatisch instrument van de communicatie, behoudt het Nederlands zijn rijkdom. Imme Dros is een schrijfster die vanaf haar vroege jeugd, deels tijdens de Tweede Wereldoorlog, op Texel bezig is die rijkdom te verkennen, en uit te breiden. "Juist door de angst om niet te voorspellen dingen die gebeurden en konden gebeuren is de periode tussen mijn derde en achtste jaar in mijn geheugen gegrift. Mijn grootmoeder las me voor uit sprookjesboeken. Mijn vader vertelde verhalen over God en Tarzan, twee onoverwinnelijke helden. Ik hield van verhalen, ik kon er niet genoeg horen, verzinnen, vertellen. En zodra ik kon schrijven hield ik van schrijven, van woorden, van zinnen, van taal." Bio- en bibliografie bij uitgeverij Querido.

1. Van een vrouw die een huisje bouwde in haar buik - Ill: Juul van den Heuvel (Amsterdam: Querido, 1992)

   

   Zeer associatief verhaal dat volgens mij minstens zo leuk is voor vrouwen die overwegen zwanger te worden of dat inmiddels al zijn, als voor kinderen vanaf een jaar of vijf a zes: "De buik van die vrouw was mooi plat voor in kleren: kokerrokje, bikini, strakke broek, noem maar op. Met een huisje erin zou niets meer passen. Ja, een tent misschien. Een flinke grote." Maar op een dag kan ze niet meer wachten. Dus richt ze het huisje in en plaatst een bord 'Te Huur'. Een huurder is zo gevonden. Maar wat jammer dat ze de huurder nooit te zien krijgt. Na negen maanden moet-ie eruit komen, dat weet ze zeker. Dus gaat ze aan de slag in haar eigen huis. En uiteindelijk toont de huurder zich: "Er kwam een groot feest van met toeters en bellen en slagroomtaart, zo'n feest dat alleen lukt als je gelukt hebt."

2. Roekel - Ill: Katrien Holland, (Amsterdam: Querido, 1993)

   

   Roekel houdt niet van wortels. En iedereen weet hoe gevaarlijk dat is. Daar komen ongelukken van. Zulke erge ongelukken dat Roekel er als een haas vandoor gaat. Maar ja, als je als haas niet precies weet hoe die oranje dingessen ook al weer heten, heb je pas een echt groot probleem. Roekel overkomt van alles, tot op het punt dat hij een niet bestaand haasje wordt:"wat-niet-bestaat hoeft niet te weten/ hoe een oranje dinges heet/ omdat wat-niet bestaat toch geen oranje dinges eet/ omdat wat-niet-bestaat geen honger heeft// wat-niet-bestaat kan niet meer voelen/ en niet meer zien en niet meer horen/wat-niet-bestaat dat is een Roekelhaasje/ zonder oren." Roekel wijkt af van de andere boeken van Imme Dros die wij kennen: de taal is speelser, het verhaal absurder. Is dat een eerbetoon aan de wortel waar ze volgens kaft van het boek, verzot op is?

3. Ik wil die! - (Ill: Harry Geelen)

   

   Het is lastig als je als kind maar één paar schoenen mooi vindt. Zeker als die niet in je eigen maat te verkrijgen zijn. Dan kan je ze wel wat kleiner kopen, maar of dat verstandig is?

4. Morgen ga ik naar China! - Ill: Harrie Geelen (Amsterdam: Querido, 1995)

   

   Dit boek won in 1996 een Zilveren Griffel. Het is dan ook zonder meer een van de betere boeken van het kinderboekenduo Imme Dros en Harrie Geelen. Een jochie is boos op zijn ouders. Vooral op zijn vader. Dus vertelt hij het hele boek door dat hij morgen naar China gaat. Want daar mogen ouders maar één kind. Dus zijn ze vast veel liever voor hun kind. Morgen ga ik naar China is geschikt voor kinderen vanaf 4 jaar.

Elzbieta

1. Felix en Florine (vert. uit het Frans (1993); Rotterdam: Lemniscaat, 1994)

   
   

   Een ontroerend eenvoudig boek over de verwoestende werking van de oorlog. Als vader terugkeert van de oorlog, vraagt zijn zoon hem of de oorlog nu dood is: "Ik wou dat dat kon", zucht pappa. Maar de oorlog gaat nooit dood. Hij slaapt alleen af en toe. Dan moet je oppassen dat je hem niet wakker maakt."

2. Jantje lacht, Jantje huilt (vert. uit het Frans (1994); Rotterdam: Lemniscaat, 1995)

   

   Het is maar net hoe je tegen een dag aankijkt of het een leuke of een nare dag wordt. En als je gaat slapen dan is er morgen weer een dag. Lees eerst de linkerbladzijden achter elkaar en dan de rechter. De tekst is op rijm.

3. Pompidoe, waar ga je naar toe? (vert. uit het Frans (1989); Amsterdam: Middernacht Pers, 1989)

   

   Pompidoe is een clowntje, op zoek naar wilde dieren. Hij woont in de stad en meeuwen symboliseren het wilde dier dat hij zoekt. Maar in het stadspark zijn geen wilde dieren - de mussen zijn het niet, de karpers in de betonnen vijver niet. En er is geen meeuw te bekennen. Dus gaat Pompidoe zingen: "Zeg mij toch Doedeldijn/Waar dan die meeuwen zijn! En Doedeldomdidee/ waar duinen en de zee." Een pony wil graag een wild dier zijn en op zijn rug gaat het clowntje naar de zee. Daar komt uiteindelijk oma clown hem weer ophalen. Want in de winter kan je toch maar beter thuis wonen. Ik kan niet goed duidelijk maken wat me zo aanspreekt in dit boek van Elzbieta. Op een of andere wijze is het een heel ingetogen, teder boek, dat in taal en illustraties een soort lieflijkheid uitstraalt dat heel aantrekkelijk is.

Gaby van Emmerich

Muizendromen (Hasselt: Clavis, 1997)

Flips is een muis die, zoals alle muizen, belaagd wordt door een kat. Maar dan gaat Flips dromen. Dromen van een circus en dat hij leeuwentemmer is. En is een leeuw eigenlijk ook niet gewoon een soort kat...

Wolf Erlbruch

1. De verschrikkelijke vijf (vert. uit het Duits(1990) Rotterdam: De Vries-Brouwers, 1991)

   

   Een van de grootste kunstenaars in de kinderboekenwereld is Wolf Erlbruch. Je kan een kijkje nemen in zijn atelier. Je zal maar een pad zijn. Of een rat, spin, vleermuis of hyena. Dan ben je zo lelijk, dat de andere dieren van je walgen. Toch? Nee, want als je muziek maakt of lekker kookt, vergeet iedereen je uiterlijk en heb je opeens vrienden. Prachtige illustraties bij dit verhaal met een moraal.

2. 's Nachts (Vervaardigd in opdracht van de CPNB ter gelegenheid van de Kinderboekenweek 1999)

   

   Een schitterend klein verhaaltje over vader en zoon. Zoon maakt pa 's nachts wakker en samen lopen ze door de nacht. Terwijl de meest fantastische gebeurtenissen geïllustreerd zijn, zegt pa maar steeds dat er 's nachts niks te beleven valt.

3. Leonard (vert. uit het Duits(1991) Amsterdam: Querido, 1998)

   
   

   Geweldige illustraties vertellen op humoristische wijze het verhaal van een jongetje dat veel van honden weet. Teveel. Ondanks dat hij blaft als hij wakker wordt, is hij vreselijk bang voor de viervoeters. Een elf tovert hem om tot hond. Dan komt hij kleine jongetjes tegen...

4. Dat is geen pappagaai - Tekst: Rafik Schami (vert. uit het Duits (1994) Amsterdam: Leopold, 1995)

   

   Een hilarisch boek over burgerlijke ouders die alles al hebben, behalve een huisdier. Ze luisteren niet naar elkaar en al helemaal niet naar hun dochter Lina. Gelukkig komt er toch het huisdier dat Lina graag wilde hebben: een papegaai. Zo'n beest zou uitstekend moeten kunnen praten, maar ondanks alle groteske inspanningen van pa en ma wil het niet lukken. Lina weet wel waarom, maar ja, naar haar wordt niet geluisterd. De illustraties zijn prachtig, zoals altijd bij Erlbruch.

5. Twee druppels water - Tekst: Carli Biessels (vert. uit het Duits (1998) Amsterdam: Leopold, 1998)

   

   Denny moet leren lezen. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Het begint al bij schaap. Niemand dacht eraan dat schaap eigenlijk niet kon voor zo'n lief gezicht en zoveel witte krullen. Denny ontdekt het. "'Ze kennen het schaap niet eens, die letters,' zei hij. 'En trouwens, het schaap was er veel eerder. Niemand heeft gevraagd of het zo wilde heten.'" Het liefst tekent Denny wat hij bedoelt, in plaats van er letters voor te vinden. Al zijn de tekeningen die hij bij de letters ziet, niet altijd de meest voor de hand liggende. Zo lijkt zijn oom op een hond. Uiteindelijk weet hij met zijn manier van leren zelfs de minister te overtuigen. Hoe de brief daar komt, is een vermakelijke anekdote op zich. De moeite waard om te lezen, zeker met kinderen die moeite hebben met de logica van letters voor dingen.

6. De beer in de speeltuin - Tekst: Dolf Verroen (Amsterdam: Leopold, 1998)

   
   

   Een aardig niemendalletje dat prachtig geïllustreerd is door Wolf Erlbruch. Een beer in de speeltuin is een bedreiging voor de kinderen. Maar uit angst voor zijn kracht durven ze niets tegen de beer te ondernemen. Totdat de beer niet in zijn eentje met de wip kan spelen. Dan pakken ze hem. Tot verdriet van de beer. Moraal: ook met grote jongens kan je spelen.