2025
Een boekje dat je in een uurtje leest, maar voor dagen voldoening geeft. De tweede metamorfose van de moeder van Édouard Louis is een onvervalste liefdesverklaring. Monique ontsnapt, en daar is de zoon minstens zo blij mee als zijn moeder.
44 boeken gelezen in 2025
-
Édouard Louis: Monique ontsnapt
-
Frida Vogels: In den vreemde
2025
Het sluitstuk van haar oeuvre, zo noemt Frida Vogels het zelf, deze kronieken waarin ze per hoofdstuk cirkelt rond een ander persoon of onderwerp uit haar leven. Een prachtig portret van oom Vincenzo, zijn vrouw en dochter, waarin Frida rondloopt als de krachtdadige vrouw tegen wil en dank. Ze breekt af en bouwt dan weer op, geen persoon ontkomt er aan. Want het gaat natuurlijk altijd om de waarachtigheid, en die is niet zwart of wit. Nog maar weer eens een breuk met haar broer, een poging om het leven samen met Ennio betekenis te geven, en dan opeens een brief aan Ayaan Hirsi Ali. Is dit echter echt het sluitstuk? Of krijgen we ooit nog de resterende dagboeken te lezen? -
Andrea Bajani: De belofte
2025
Gruwelijkheden uit de Tweede Wereldoorlog werpen hun schaduw vooruit. Misdaden, begaan in Rusland, hebben het leven getekend van drie generaties in Italië. En zijn ook in Rusland niet vergeten. Pietro stapt in de voetsporen van de oudere generatie en reist uiteindelijk af naar Rossosj. Is dit het verleden van zijn opa? De man die na terugkomst de bouw van een skelet had en eindigde in een psychiatrische instelling? In ieder geval is het het verhaal van Olmo, die nu in het appartement woont waar Pietro is opgegroeid. Allemaal details die op ingenieuze en subtiele wijze in het verhaal geweven worden. -
Paul Schenderling: Continent van de kwaliteit
2025
Hoopvolle boodschap van een economisch geschoold denker. Als we de waarden die we als Europa lokaal en democratisch bepaald hebben, nu ook eens niet alleen aan ons eigen mkb opleggen, maar ook afdwingen bij handelspartners buiten de EU, bijvoorbeeld door boetes op te leggen bij import als er sprake is van kinderarbeid, uitbuiting of verspilling, dan ontstaat er een veel gelijker speelveld. Zijn tweede punt: neem alle kosten en baten mee in de prijs, dan ontstaat er meer ruimte voor kwaliteit. Fast fashion kan alleen bestaan bij de beprijzing op basis van de hele korte termijn. Neem je alle kosten mee, dan is het onbetaalbaar. Voor dit denken gebruikt Schenderling de term 'sufficiëntie' als opvolger van 'efficiëntie'.
De basis van sufficiëntie is ten eerste de constatering dat het noodzakelijk is binnen de grenzen van de aarde te blijven, grenzen die wetenschappelijk zijn vastgesteld. Ten tweede de constatering dat de basisnoden van de mens leidraad moeten zijn: vrijheid, vrede, rechtvaardigheid en naastenliefde.
Schenderling ontwerpt een heel nieuw systeem, waarbij het mij erg zou helpen de draaiknoppen en basiselementen in een systeemplaat samen te zien komen. Het zou de kracht van zijn visie ten goede komen. Nu leest het boek te vaak als een preek voor eigen parochie. Het veelvuldig gebruik van 'wij' helpt daarbij niet, aangezien er slechts sprake is van één auteur. Alsof hij ons bij voorbaat al medeplichtig wil maken aan zijn verhaal. Hoe fijn ik de boodschap ook vind van kwaliteit, zinvol bezig zijn binnen de grenzen van de aarde, de redding van de democratie, en oog voor de hele waardeketen, ik ben bang dat de 'andere kant' niet bereikt zal worden. Dat zit hem minder in de inhoud, dan in de toon. Het is een krachtig verhaal dat het verdient zijn weg te vinden naar de politiek.
-
Wieslaw Mysliwski: Het oog van de naald
2025
De jonge en de oude versie van de verteller ontmoeten elkaar bij het oog van de naald, waar de jonge versie wacht op het meisje van zijn dromen, en de oude versie weet dat ze niet is gekomen. Meanderend stromen we met de verteller mee door zijn leven, zonder dat het ooit een memoir wordt. Het zijn momenten, het zijn mensen, het zijn een soort stapstenen door het leven van de verteller in zijn particuliere 20ste eeuw heen. Net als de andere boeken van Mysliwski een prachtige vertelling in de vertaling van Karol Lesman. -
Anstey Harris: De onverwachte wending in het leven van Grace Anderson
2025
Gezellig verhaal waarin vol op de sentimenten ingezet wordt: fijne beschrijvingen van Parijs, de cello als object en in de muziek, liefde en verraad, jeugd en ouderdom, waarbij het goede triomfeert. Lekker toch? -
Sarah Stein Lubrano: Don't Talk About Politics
2025
Hoe worden we weer een gezonde gemeenschap, waarin het midden een logischer plek is dan de flanken? Door daadwerkelijk samen te leven in een fysieke omgeving. Welke ideeën overtuigen mensen? Niet de 'beide zijdes' bij een publieke discussie. Niet de feiten. Mensen gaan zelfstandig nadenken als mensen die ze kennen, een ander perspectief hebben dan zij. Het gesprek daarover is niet het belangrijkste. De gedachte dat mensen die ze waarderen, het anders zien: dat helpt. Zo blijkt uit veel onderzoek. Dus ontmoet mensen. Niet om ze te overtuigen. Maar gewoon om dingen samen te doen. Dan volgt een vruchtbare dialoog meestal vanzelf. -
Naja Marie Aidt: When Death Takes Something from You Give It Back
2025
Wat een pijn. Wat een poëzie. Maar vooral wat een pijn en verdriet. Aidt gebruikt alle woorden die ze kan vinden, alle kennis en citaten die ze zich eigen heeft kunnen maken, om de dood van haar 25-jarige zoon te wreken. Niet op iemand of iets, maar op het leven zelf. Het is prachtig, het is rauwe rouw. En ergens zo ontzettend absoluut, het verdriet en het verlies, dat ik me begon af te vragen hoe groot de dood van een ander kan zijn en hoe mensen daar ooit mee verder kunnen. Ik hoop hier persoonlijk nooit het antwoord op te hoeven geven. Want als When Death Takes Something from You Give It Back iets NIET is, dan is het een troostrijk boek. Maar wel echt heel mooi. -
Don DeLillo: Kosmopolis
2025
Een vreselijk mens, de vleesgeworden immorele kapitalist, reist in zijn limo een dag door een apocalyptisch New York. Ruim 20 jaar geleden geschreven, gaat het over de mannen van Silicon Valley anno nu. Gruwelijk op de inhoud, prachtig in de literaire stijl van Don DeLillo. -
Judith Hermann: Zomerhuis, later
2025
Zomerhuis, later stond al jaren in mijn boekenkast, sinds de Volkskrant en Meulenhof een reeks uitbrachten onder de naam Bekroond Europa. Waarom ik de 9 verhalen niet eerder ter hand heb genomen, is me een raadsel. De bundel verscheen oorspronkelijk eind jaren 80, maar ze voelen totaal niet verouderd aan. Vandaar dat Zomerhuis, later ook in 2025 weer opnieuw uitgegeven wordt. De sfeer van de verhalen herinnerde mij sterk aan die van Julio Cortázar. Het is waarschijnlijk de leeftijd van de protagonisten, op de rand van volwassenheid, met de bijbehorende mix van lethargie en het gevoel dat alles nog mogelijk is, waardoor het mij zo aanspreekt. -
Alec Le Sueur: Een hotel op het dak van de wereld
2025
In de jaren 90 werkt Alec Le Sueur vijf jaar bij Holiday Inn in Lhasa, Tibet. In dit boek geeft hij een inkijkje in de strijd tussen de Chinese overheersers, de Tibetaanse manier van leven, de (wan)smaak van yakboterthee en alles wat verder van de yak gebruikt wordt, en de (hilarische) uitdagingen die er komen kijken bij het runnen van een hotel op deze onherbergzaame plek. Goederen doen er weken over, als ze al aankomen. Miscommunicatie alom. En als je die twee combineert, dan kan dus plots een aquarium in scherven geleverd worden, weken later gevolgd door allerhande zeeslangen en andere zeebeesten. -
Milena Michiko Flasar: Een bijna volmaakte vriendschap
2025
Een sieraad van de Oostenrijks-Japanse schrijfster Milena Michiko Flašar. Over een Japanse jongen die zich volledig terugtrekt uit de maatschappij en zijn kamer in het ouderlijk huis 2 jaar lang niet uitkomt (het verschijnsel hikikomori), tot hij zich heel langzaam weer tot het leven bekeert, en in het park een man ontmoet, een salaryman die thuis niet wil vertellen dat hij ontslagen is. Een verhaal over de zinloosheid van het leven, maar dat dit nog geen reden hoeft te zijn om te wanhopen. Mooi! -
Dessa: My Own Devices
2025
Verrukkelijke memoir van een rapper/singer-songwriter/indie artiest. Dessa heeft een manier van schrijven die bijna Brits aandoet - onderkoeld en bij vlagen zeer humoristisch. Ze worstelt het hele boek door met haar liefde voor X, en weet daar via een wetenschappelijke weg vanaf te komen. Ondertussen vertelt ze over het leven van een muzikante (het laden van het busje na een optreden: Van Tetris), over haar gescheiden ouders (de 1 een marketing-lady-turns-farming, de ander een zweefpiloot/instructeur) en over de moeite die het kost een woning te vinden in New York (bij bezichtigingen een Disney-waardige lange rij). Tijdens lezing al haar volledige discografie via Bandcamp.com gekocht. Mooie mix van rap, spoken text en goede pop. -
Cilla & Rolf Börjlind: Olivia Rönning dl 8: Het oog van de nacht
2025
Iets meer van hetzelfde. Niet de meest geïnspireerde in de reeks. Maar nog steeds vakkundig materiaal, waarin Oekraïne, menselijke handel en wreedheid hun opwachting maken tegen het decor van alle bekende spelers. Wier lief en leed af en toe wel wat veel op de voorgrond treden. -
Haruki Murakami: De stad en zijn onvaste muren
2025
Een heerlijke, onvervalste Murakami. Gebaseerd op een verhaal dat hij eerder in de jaren 80 schreef, maar toen niet helemaal uit de verf kwam. Murakami op zijn best heeft er nu ruim 600 pagina's van gemaakt. Vol magisch realisme, waar symbolenduiders nog jaren plezier aan zouden kunnen hebben. Al betwijfel ik of Murakami dat type literatuurvorsers aantrekt. Daarvoor is het allemaal net te weinig intertekstueel. Zijn wereld is dan wellicht magisch, zijn realisme is dat net iets minder. Toch is het thema intrigerend. Kun je scheiden van je schaduw? Kun je zo van iemand houden dat je tezamen één wordt? En hoe verhoudt de ene vraag zich tot de andere? Is het schaduwrijk een droomwereld? Of een dodenrijk? Of enkel een gedachtespel? En doet dat ertoe? Niet in de wereld van Murakami. Het komt en het gaat voorbij. Zonder te oordelen. Dat blijft zijn grote aantrekkingskracht. Geen meningen. Gewoon wat kan gebeuren. Al is het best vreemd. -
Carry van Bruggen: Eva
2025
Alles in Carry van Bruggens Eva voelt actueel. Alles in Carry van Bruggens Eva voelt als komend uit een ander tijdperk. Waarmee onbedoeld het boek precies doet wat Eva probeert te vatten. Alles is tijdelijk. Alles is eeuwig. Hoe ga je daar als jonge vrouw en later moeder mee om? Poëtisch meanderend, vraagt Carry van Bruggen veel van de lezer, en ze biedt een grote beloning: een waarachtig boek dat niet moraliseert of oordelen uit spreekt. Het huwelijk is een eendenkooi, maar wat zou het anders kunnen of moeten zijn? Fijne, trage observaties die binnenkomen. Over sneeuw, lijfelijkheid, de zee. Het staat naar mijn idee ver van deze tijd af, en sluit eerder naadloos aan als prelude op de wereld van Voskuils Bij nader inzien. Waarbij ik dat boek dan weer heel actueel vond. -
David Sheff: Yoko - De biografie
2025
De biografie van Yoko laat haar eerst en vooral zien als een voorloper in de conceptuele en avant-garde kunst. Dat is mooi. Ik heb haar muziek altijd de moeite waard gevonden, juist door het soms ongepolijste karakter van haar stem. Dat dus een gevolg is van een bewuste keuze, en zeker geen onkunde. David Sheff schrijft (of is het de vertaling) nogal plat en af en toe knullig, iets wat ik gezien zijn staat van dienst eigenlijk ongelofelijk vind. Ik weet nu wel meer van Yoko Ono - dat ze heel erg dicht bij zichzelf blijft, maar zeker sinds de moord op haar man, vreselijk bang is. Met 1 miljoen dollar aan beveilingskosten per jaar als gevolg. En dat ze al daarvoor waarzeggers en spirituele charlatans (want helaas, dat blijkt uit het verhaal) soms meerdere keren per dag raadpleegt om te horen welke keuze de juiste is. Bijzonder. -
Safae el Khannoussi: Oroppa
2025
Een verwarrende debuutroman. Het is met enorm veel enthousiasme door de literaire pers (en de lezers) verwelkomd. Toch is het ook echt een eerste boek van een schrijfster die hopelijk nog veel meer in haar mars heeft. Alle registers in alle taalvarianten moeten zo ongeveer bespeeld worden. Terwijl het verhaal zelf minder urgentie heeft dan de woorden soms suggereren. Een schrijver hoeft van mij echt niet iets te vertellen hebben, maar Oroppa hinkt soms op twee gedachten. Een verhaal over het onbarmhartige Europa en de martelingen in Noord-Afrika enerzijds, en anderzijds de zelfkant in Parijs en Amsterdam en wat daar zoal tegenaan schurkt, op een romantische leest geschoeid beschreven. Oroppa maakt me vooral heel benieuwd naar het toekomstig werk van Safae el Khanoussi. -
Eva Hermans-Kroot: Longeneeslijk
2025
Je bent 21 jaar en je hoort dat je ongelooflijke pech hebt: je hebt een zeldzame variant van longkanker en je kunt niet genezen. Ik heb de afgelopen vier jaren het verhaal van Eva Kroot volledig gemist, maar nu dan toch haar boek gelezen. Ze heeft nog net de boekpresentatie meegemaakt, maar vlak daarna is ze overleden. Een bijzonder verhaal, fijn dat ze in al die jaren niet is gezwicht voor allerlei kwakzalverij en toxic positivity (vandaag weer zo'n kop op de NOS over de Duitse keepster die haar kanker 'overwon' - wat een gotspe). Wie meer verwacht dan het verhaal: dat zit er niet in. -
Fernando Aramburu: Vaderland
2025
Met Vaderland heeft Ferdinand Aramburu een snoeiharde veroordeling van iedere vorm van politiek extremisme geschreven. De druk van de leiders van, in dit geval, de ETA, vermaalt iedere norm. Jonge jongens zien de vernedering door de ander (de Spaanse/dus niet-Baskische politie) en kiezen voor het alternatief, de ETA. Een stapeling van geweld, waarbij het individu niet telt, de strijd van het volk ook de strijd van de mama's wordt als hun zonen en vaders moorden en vermoord worden. Alles verteld vanuit het perspectief van twee families, waarbij in iedere familie ook weer ieder lid zijn of haar eigen stem en perspectief heeft. Vaderland gaat uiteindelijk over echte mensen en hoe ze proberen overeind te blijven. Mijn afdronk is: of het nu gaat om Israël en Gaza, Iran, noem het allemaal maar op: extremisme is het ergste kwaad. Zoals geschreven stond op een spandoek tijdens een pro-Palestina demonstratie: Bevrijd de Palestijnen van Hamas. Aramburu laat de urgentie daarvan zien. -
Tommy Wieringa: Joe Speedboot
2025
Een boek uit 2005 dat leest als het vervolg op de film Spetters uit 1980. Een Nederlands dorp zonder toekomst dat de jongeren die er wonen, ook het gevoel geeft dat er geen toekomst is. De lamlendigheid gevangen in het lichaam van een tiener, later twintiger, die door een ongeluk enkel nog zijn rechterarm kan bewegen. Mooie observaties en karakters, als boek zeer populair onder scholieren. Toch blijf ik vooral het gevoel houden: mooi vervolg op de jaren 70. -
Dennis de Gruijter: De solidariteit van de schok
2025
Ik vermoed dat de Tsjechische denker Jan Patočka heel wat meer te zeggen heeft dan Dennis de Gruijter eruit haalt. Het overkomt me wel vaker dat ik niet de eigenlijke filosoof lees, maar een duider van een filosoof. En helaas betekent dit dat je er van alles aan historie en eigen interpretaties bijgeleverd krijgt. Beetje jammer. -
David Grossman: Het leven speelt met mij
2025
Langzaamaan begint David Grossman tot mijn favoriete schrijvers te behoren. Wat is 'Het leven speelt met mij' een weergaloze roman. Drie generaties vrouwen: Vera van 90, Nina van 65 en Gili van in de 40. We zijn in Servië en Kroatië, we zijn in Israël, we zijn zelfs even in Zweden. We lijden mee met Vera, als ze letterlijk een schaduw is. En met Nina, die zichzelf het niets in wenst. We lachen mee met Gili, die als script girl de continuïteit in de gaten moet houden. We bekommeren ons om Rafi, de man die altijd van Nina is blijven houden (zijn grote talent). Een parel! -
Kim De L'Horizon: Bloedboek
2025
Een autofictief hen-boek, waarin hen pijpt en hardhandig anaal genomen wordt. In elkaar geslagen ook. Waarin hen zielsveel houdt van hun grossmeer, Zwitser-Duits voor oma. Poëtisch overdadig, trauma's onder de huid, liefde voor het leven. "Wat ik toen niet snapte, maar mijn met ladingen Bourdieu & Eribon opgevette ik nu wel: natuurlijk liep ik wel te koop met andere dingen in die tijd - mijn opleiding die ik met evenveel moeite had aangeschaft als de Balkanstrassegangers hun Mercedesrolexbiceps-praal." Prachtig ritmisch wordt de wereld vastgelegd waarin Grossmeer langzaam in dementie verdwijnt. -
Elton John: Me
2025
Hilarisch, openhartig, met zelfspot geschreven autobiografie van een van de grootste rockmuzikanten, Elton John. De man die iedereen kent, die Lady Gaga als petemoe voor zijn kinderen heeft, met Rod Stewart al ruim 50 jaar kinderachtige, maar o zo grappige streken uithaalt, die de koninklijke familie op zijn feestjes heeft - echt veel te veel om in 1 leven te proppen. Aan onzekerheid en daarbij horende zelfdestructieve acties geen gebrek (in ieder geval tot aan de jaren 90): compulsief in verzamelen, drugsgebruik, shoppen en mooie jongens aan de haak slaan (en weer harteloos dumpen als ze hem gaan vervelen). Die zelfspot maakt het tot een feest om te lezen: zelden geeft hij je het gevoel dat zijn gedrag normaal is. Hij zal de eerste zijn om zichzelf te relativeren. Al denk ik dat het een stijl is, en niet per se zijn karakter. Hij vindt het namelijk wel heel lekker om alle namen en de lol die ze samen hebben gehad, op te sommen. Van Lady Di tot Versaci, van John Lennon tot Liz Taylor. En al die anderen. Maar goed: er zit zoveel lol in zijn verhalen dat je hem uiteindelijk alleen maar kan omarmen. Wat een man. -
Karl Ove Knausgård: De wolven van de eeuwigheid
2025
Een typische Knausgård: sterk in de karakters die op hem lijken, en oeverloos in het essayistische. Het ongemak van een 19-jarige weet hij als geen ander overtuigend neer te zetten. Als Knausgård vanuit het perspectief van een vrouw het verhaal doet, krijg ik al moeite hem te volgen. En als er dan tientallen pagina's lang gesproken wordt over symbiose en bomen, dan is hij me kwijt. Niet omdat het onderwerp me niet interesseert, maar omdat ik het niveau niet zo hoogstaand vind. Knausgård is naar mijn idee geen intellectueel. Wel een hele goede schrijver als hij dicht bij zichzelf blijft. Dat mag hij uitsmeren over allerlei karakters, maar seksualiteit bij vrouwen, essays over allerlei wetenschappelijke onderwerpen - die overtuigen mij niet. Gelukkig is dat uiteindelijk hooguit 20% van het boek. Van de andere 600 pagina's heb ik genoten. -
Luca Cesari: Een kleine geschiedenis van pasta
2025
Met dank aan de nieuwe rubriek van Hiske Versprille in de Groene Amsterdammer (fijn in deze tijden om het gewoon over eten te hebben), me verdiept in de historie van 10 beroemde pastagerechten. Zoals gewoonlijk blijken tradities vooral heel nieuw te zijn, en deed men vroeger niet zo moeilijk. Pijnboompitten in de pesto? Pas standaard sinds een jaar of vijftig. Daarvoor: kaas, knoflook en basilicum of rucola. En zo blijken de meeste discussies vooral futiel van aard. Maar ja, als ze er niet waren, had niemand dit boek geschreven. En dat was dan weer jammer geweest. -
Donna Leon: Brunetti dl 6: Een stille dood
2025
-
Mark Beaumont: The Man Who Cycled The World
2025
In net iets minder dan 195 dagen de wereld rond fietsen met 30 kilo aan bagage bij je - waarom niet? Je moet er iets voor over hebben als je in het Guiness Book of Records wil komen. 160 Kilometer per dag laten weinig tijd voor sightseeing of genieten. Vanuit Parijs via Iran, Pakistan, India, Thailand, Australië, Amerika weer terug naar Parijs. Het is 2007/2008, en na een eerste reeks Europese landen, is Oekraïne de eerste grensoversteek waarna het echt anders voelt. Goed om te beseffen, nu we alle moeite doen om Oekraïne als logisch onderdeel van Europa te beschouwen. Blijkbaar was het dat niet in 2007. Terwijl ik met veel plezier het bij vlagen maniakale reisverslag heb gelezen, heb ik geen moment gedacht: 'Dat wil ik ook.' En dan achteraf te lezen dat hij de tocht nogmaals heeft gedaan, maar dan zonder bagage. In minder dan 80 dagen. Zo'n 390 km per dag. OMG -
Claudia Durastanti: De vreemdelinge
2025
Op de grens van autobiografie en literatuur, zoals ook Pia Pera met 'Ik heb het mijn tuin nog niet verteld', en 'Om en nabij' van Yolanda Entius - drie boeken op rij die zeker geen dagboeken zijn, maar wel het persoonlijke duiden. In een weigering te kiezen tussen vorm of vent, laten de drie auteurs de twee samensmelten, vorm én vrouw. In De vreemdelinge is de auteur dochter van twee Italianen die weigeren/ongeschikt zijn om, zich aan te passen aan de maatschappij. Misschien omdat ze doof zijn, misschien omdat ze psychisch anders in elkaar zitten. Amerika, een dorp in het zuiden van Italië, Londen, overal waar Durastanti woont en leeft, voel je de spanning om er echt te zijn, zich over te geven en te laten meevoeren door de waarden en normen van haar omgeving. In de drie boeken van deze vrouwen blijven de personen zelf ongrijpbaar. Waarmee de persoon waarschijnlijk meer recht gedaan wordt, maar aan een functie van literatuur wordt gemorreld. Lezen we niet (ook) om beter te begrijpen? Hier blijven we eerder toehoorders aan wie Durantis, Pera en Entius vertellen wat ze tot mens maakt en heeft gemaakt. -
Pia Pera: Ik heb het de tuin nog niet verteld
2025
Is het literatuur of autobiografisch? Het is het echte leven, de laatste periode ervan, van Pia Pera. Maar wat een literaire prestatie. Van een levendige vrouw die zich irriteert aan elke gehandicapte die op haar weg komt, verandert ze zelf door een neurologische ziekte die ze nimmer een naam geeft, in een wrak. De onttakeling beschrijft ze nauwgezet zonder in geklaag te vervallen. Het is wat het is, de nachten die steeds meer tot een marteling worden, de drie treden naar de keuken die steeds vaker een onneembaar obstakel worden, het egoïsme wat ze niet wil maar door de vermoeidheid wel af en toe de kop opsteekt. En natuurlijk de tuin - hoe die haar eerst nog op de been houdt, dan haar dagen in ieder geval nog kan opfleuren, tot ze uiteindelijk zelfs geen energie meer heeft om daar nog van te genieten. Een bitter lot. Een lot dat soms hoort bij het leven. -
Yolanda Entius: Om en nabij
2025
Een vervallen in huis in de Haute-Marne met een tuin. Yolanda Entius is direct verliefd. Ze doet aanstekelijk verslag van de strijd met de tuin. Haar conclusie na vele jaren ervaring: je moet de tuin je wil opleggen, want de natuur gaat haar eigen gang. Zelfs als je je wil oplegt. Ondertussen vertelt Entius ook over haar eigen woningverleden: van haar (niet zo gelukkig) ouderlijk huis tot de woongroepen die pas op latere leeftijd uit elkaar vielen. Het is mooi zoals ze beelden oproept zonder altijd alles te duiden voor de lezer. Of voor zichzelf. Waardoor de keerzijde is dat de schrijfster ook wat afstandelijk is. Ze is aanwezig, maar toont zeker niet het achterste van haar tong. Je bent als lezer welkom in haar tuin, maar niet in haar leven. Desondanks een aanrader. -
Tiesheng Shi: Notities van een theoreticus
2025
Een boek om te herlezen. Over C, F, N, O, L, WR en Z. Over een schrijver die hun levens ook gebruikt om zijn eigen herinneringen te duiden. Soms stelt hij zich de vraag of het nu de onderwijzeres O was, of wellicht de regisseuse N. Herinneringen komen herhaaldelijk terug en kunnen dan rustig verschuiven van de een naar de ander. De levens bestrijken de 20ste eeuw, met de nadruk op de periode 1950 - 1990. Maar op een zodanige manier verteld, dat het vooral heel algemeen menselijk is. Geen diepe duik in de psyche, geen lineair verhaal, maar reflecties op mensenlevens. Een citaat:"Stel bijvoorbeeld dat de jonge WR zijn mond had gehouden toen hij dat vreselijke nieuws hoorde, dat hij het absurde van het verhaal wel inzag maar er vanwege de ernst met niemand over sprak, dat zijn jeugdige behoedzaamheid het won van zijn jeugdige openhartigheid en hij het absurde stil en diep in zijn binnenste verborgen hield, dan is hij niet meer de jonge WR maar de jonge Z. In een mum van tijd lost het beeld van WR voor mijn ogen op om te worden vervangen door dat van Z."
-
Sarah Paretsky: Breakdown
2025
Geschreven in 2012, maar het gevoel dat je al in 2015 of 2024 was: de Tea Party en de hypocrisie maken het leven van mijn favoriete detective, V.I. Warshawski, niet makkelijker. In Breakdown komt de publieke schandpaal van uiterst rechts in botsing met de moraal van Warshawski. Een verrukkelijke thriller, waarbij ik schrik van het jaartal waarin het geschreven is. Leven we al zo lang in een verstikkend klimaat? -
Cilla & Rolf Börjlind: Olivia Rönning dl 7: De Samaritaan
2025
Gekruid met de corona-epidemie: angst voor besmetting, de lock-down, maar ook de tegenstanders van de overheid - veel actualiteit in deze hoogwaardige thriller van het duo Cilla en Rolf Börjlind. -
J.J. Voskuil: Had je nog willen wandelen?
2025
Bloemlezing met wandelingen uit Bij nader inzien en Het Bureau. Een feest der herkenning, en tegelijkertijd zo'n focus op de wandelfragmenten dat er ook veel te wensen over blijft. Voor mij is Voskuil vooral de vileine en weergaloze schrijver van dialogen. De natuurbeschrijvingen tijdens de wandelingen in Nederland en af en toe Frankrijk, de psychologie van de eenzaamheid, het is soms wat vlak. Zeker geen boek voor mensen die de oorspronkelijke romans nooit gelezen hebben. Tenzij je misschien idolaat van wandelen bent. -
Maria Kager: De buitengewoon geslaagde opvoeding van Frida Wolf
2025
Vader is een gestoorde directeur in het gevangeniswezen, moeder een psychologe die met liefde en vooral heel veel geduld en begrip anderen helpt, en de hoofdpersoon is Frida, dochter van dit ingewikkelde huwelijk. De beste houding in zo'n geval, is verwondering. Met name vader is niets meer dan een groot kind met teveel intellect, terwijl moeder helaas te vroeg sterft om het evenwicht in het gezin te verzekeren. Dus is Frida al jong op zichzelf aangewezen. Het boek leest heerlijk weg, maar persoonlijk vind ik de personages te 'gezocht' om te beklijven. -
Leila Slimani: Kijk ons dansen (dl 2)
2025
Het tweede boek in wat een trilogie moet worden: Het land van de anderen, beschrijft de jaren 60 en 70 in Marokko. Het is een geschiedenis, vertelt aan de hand van de familieleden van patriarch Amine, soldaat, boer en uiteindelijk grootgrondbezitter. In Mathilde stond de Elzasser vrouw van Amine centraal, dit deel draait om hun dochter Aïscha. Slimani gebruikt haar als kapstok om de wording van Marokko te beschrijven. De rol van de koning, de hippies zonder respect voor de Marokkaanse bevolking, de hardheid van Amine, de poging om een weg te vinden tussen traditie en moderniteit. Er komt zoveel aan bod, dat er wat weinig ruimte over blijft voor de individuele karakters. Iedereen heeft een rol in het theater dat Marokka vorm geeft bij Slimani. -
Tom Hillenbrand: Een dodelijke delicatesse
2025
Tweede deel over de Luxemburgse kok Xavier Kieffer. Met veel aandacht voor tonijn, en dan met name de overweldigende kracht en snelheid van de blauwvintonijn. Het zijn de bekende ingrediënten uit het eerste deel, met iets teveel aandacht voor de algemene weetjes en iets te weinig psychologische diepgang, waardoor het af en toe wat clichématig aandoet. Toch nog fijn leesvoer voor tussendoor. -
Didier Eribon: Een vrouw uit het volk
2025
Een lange bespiegeling van de socioloog Eribon op zijn moeder, het ouder worden en bejaard zijn, maar ook op het racisme en de moeizame verhouding tot zijn moeder, een vrouw uit het arbeidersmilieu dat Eribon met hart en ziel heeft geprobeerd achter zich te laten. Hij verbindt mooi het algemene met het particuliere, de observaties van vele schrijvers en filosofen, met als belangrijkste leidsmensen Norbert Elias en Simone de Beauvoir. Hij vraagt zich af hoe het linkse klassendenken van zijn ouders is verschoven naar Le Pen, waarom de afkeer van 'de zwarten' zo belangrijk is voor zijn moeder. En hoe je de echt ouden-van-dagen een stem kunt geven - want, zo concludeert hij, alle filosofen hebben het over 'jezelf bevrijden', van wat dan ook. Maar als je hulpbehoevend bent, waar haal je dan de energie vandaan om iets te doen? En juist dat groeiende besef van onmacht, is misschien wel wat de ouderdom zo confronterend maakt. -
Ada Jonkman: Zwerfster in Frankrijk
2025
Als je echt niet tevreden bent met je gezapig leven in Nederland, kun je altijd nog naar Frankrijk. Dat kan ik nog volgen bij Ada Jonkman. Maar de keuze om als clochard dag en nacht rond te zwerven - wow. Dat is koud, nat en niet goed voor maag en ledematen. Toch is dat wat Ada enkele jaren heeft gedaan, samen met Renaud, poëet, bohemien en zwerver. Het zijn de jaren 80 en 90, maar ook toen was het zwerversbestaan een bijzondere keuze. Blij dat ik lees om het mee te mogen maken. -
Dean Nicholson: Nala's wereld
2025
Goed boek om het jaar mee af te trappen. Door een buikgriep aan huis gekluisterd met oud-en-nieuw, in een half etmaal dit hartverwarmende (echt waar) en waargebeurde verhaal gelezen over een Schot, een fiets, zijn dierenliefde en de kracht van ongewild viral gaan. O ja, en vooral over de kitten, Nala, die hij aantreft als verstotelinge op een onherbergzame bergwand in Bosnië. Wat bij andere woeste mannen een kind kan doen, gebeurt bij Dean met deze kat: reinheid, rust en regelmaat komen in zijn leven, terwijl hij rustig doorfietst met meer dan 50 kilo aan bagage. Prachtige avonturen, waarin meestal de kat centraal staat. En hun volgers op Instagram en, later, ook Youtube. -
Nicolien Mizee: Licht bewoond eiland (dl 5 Faxen aan Ger)
2024
In dit vijfde deel van de faxen aan Ger zie je een steeds beter functionerende Nicolien: de ergste angsten zijn inmiddels beschrijfbaar; er is een strategie om de paniek te bedwingen. Gelukkig doet dit allemaal niets af aan het heerlijke leesplezier, en de originele kijk van de auteur op het leven en soms zelfs de politiek - de Kosovaren zielig vinden, dat kan ze niet. In eigen land zijn het ook hyena's. Maar met name de relatie met haar moeder begint langzamerhand ook voor buitenstaanders hervertelbaar te worden. Munchhausen by proxy, maar dan geestelijk. (2024)Wat bij Het Bureau van Voskuil niet lukt, blijkt probleemloos te slagen bij de faxen aan Ger: herlezen. Zelfs al een jaar later. De lichte toon van Nicolien Mizee bij de zwaarte van de thema's: het werkt. De lach, het gedoe, de vrienden, de formuleringen. (2025)
-
Geerten Meijsing: Cecilia
2018
Aan de KS te A heb ik mijn atheneumopleiding gedaan. Niet bijzonder goed in vreemde talen, struikelend door de bètavakken en alleen goed in
economie, waar ik niets mee had, geschiedenis en Nederlands. Vooral
voelde ik mij in die tijd verliefd en een dichter in de dop. Mijn leraar
Nederlands, de heer S. Ophof, attendeerde mij rond mijn zestiende op
Joyce & Co. Nog zie ik zijn twinkelende ogen voor me toen hij, alleen
voor mij, aan de kleine schoolbibliotheek de opdracht gaf het zojuist
verschenen laatste deel van de Erwin-trilogie, Cecilia, aan te schaffen.
Het is tot de dag vandaag een van de beste herinnering aan mijn jeugd, die opmerking dat 'misschien Joyce & Co. wel iets voor jou is.'Mijn toenmalige vriendin D. voelde zich bedreigd als ik voor de zoveelste keer mij liet meeslepen door de melancholie van Geerten Meijsing, de schrijver die schuil ging achter het pseudoniem. Dromerig, tot niets leidend, een en al Sehnsucht. Het was duidelijk dat Geerten Meijsing de grote Kunst nastreefde, in de rotsvaste overtuiging dat alleen deze houding naar oprecht succes zou voeren. Ik had geen grote voorbeelden om mij heen, dus moest ik het doen met de beschrijvingen van armoede, lekkende krochten, mooie, vaak onbereikbare vrouwen in Cecilia en de andere delen van de Erwin trilogie.
Dus toen ik jaren later voor de keuze stond: "Wat gaan we doen met ons leven?", was het voor mij helder: met de kunst is er de armoede en de isolatie. En dat leek me geen omgeving om een kind in groot te brengen. Dus leek het me verstandig om eerst te kijken of mijn vrouw en ik een kind konden krijgen. De rest is gelopen zoals het gelopen is...
Herlezen: 2025
Wat een feest om Cecilia weer eens ter hand te nemen. Het is met name de taal, of preciezer: de muziek in de taal, die het boek zijn kracht geeft. En natuurlijk de melancholie: het idee dat je het mooiste al beleefd hebt, dat het achter je ligt, en dat, toen je het had, het minder was dan de pijn om het verlies die je nu voelt. Dat het daarbij niet alleen om de liefde, maar ook om de schaamlippen van de vrouw gaat, vind ik persoonlijk dan weer gênant. Toch weet ik zeker dat ik het boek zal herlezen zolang ik leef.